این عکسی است که در سه روز گذشته دنیا را تکان داده است. یک پسر بچه سه‌ساله کُرد که با خانواده‌اش می‌رفت تا به اروپا برسد و راهی کانادا شود؛ جایی که عمه‌اش آنجا منتظر بود تا پناه این خانواده جنگ‌زده باشد.
آیلان کُوردی، که سنش از طول جنگ در سوریه کمتر بود، به شهادت عمه‌اش که به جای پدر او با رسانه‌های انگلیسی‌زبان حرف زد، موقع سوار شدن به قایق هیجان‌زده بوده است.
«آب خیلی آرام بود، کاملا زلال، و برای همین آنها فکر کردند زمان مناسبی برای انجام این کار است. جلیقه‌های نجات را به تن کردند، آیلان هیجان‌زده بود، برای سفر بسیار خوشحال بود ... پرسید کجا می‌رویم؟ و پدرش گفت: می‌رویم به اروپا».
«12 نفر دیگر با آنها در قایق بودند، پدر آیلان کمی نگران بود و ... گفت من دو برابر می‌پردازم تا ما را با یک قایق دیگر از اینجا ببری، چون 12 نفر برای یک قایق کوچک زیاد است، ... اما مرد گفت نگران نباشید، من صدها بار این کار را کرده‌ام، همه چیز امن است. ... عبدالله، (پدر آیلان) تلاش زیادی کرد، او هر کاری که می‌توانست کرد تا بچه را بالای آب نگه دارد ...».
عمه این بچه‌ها که 20 سال است در کانادا زندگی می‌کند، در مصاحبه دیگری از سیاست‌های دولت کانادا در مورد پناهندگان جنگی انتقاد کرده و گفته است که با وجود همه کمک‌های مردم کانادا و همسایه‌های او برای اینکه بتواند خانواده برادرش را به این کشور ببرد، دولت درخواست آنها را رد کرده است. او در پایان ویدئوی کوتاهی که منتشر شده است، می‌گوید: «چیزی که می‌خواهم بگویم این است که جنگ را متوقف و به پناهندگان کمک کنید».
روزنامه‌ها نوشته بودند که این خانواده قبلاً از دولت کانادا درخواست پناهندگی کرده بود اما این درخواست رد شد. با این حال، دولت کانادا اعلام کرده است که هیچ درخواستی از طرف این خانواده یا اعضای آن برای پناهندگی نداشته است. دولت این کشور همچنین خبر ارائه پیشنهاد پناهندگی به پدر آیلان را هم تکذیب کرده است.
چند ساعت بعد، داستان شبی که آب دریا آن‌چنان صاف بود، از زبان پدر آیلان دوباره گفته شد. عبدالله کوردی، که سه سال قبل با خانواده‌اش از کوبانی به ترکیه پناه آورده بود، حالا می‌خواست بعد از این همه مدت سرگردانی، سامانی برای زندگی‌اش دست و پا کند.
«دو بار به کسانی که مردم را به یونان می‌بردند، پول دادم؛ بار اول گارد ساحلی ترکیه ما را روی آب دستگیر کرد و برگرداند و بار دوم آنها زیر حرفشان زدند و قایقی برای بردن ما نیامد.»
می‌گوید وقتی قایق کوچک هنوز کمتر از نیمی از مسیر چهار مایلی بین بودروم، ساحل غربی ترکیه و جزیره کوس در شرق یونان را هم طی نکرده بود، هدایت‌کننده قایق به خاطر موج‌های بلندی که دیده می‌شد، به آب پرید و او را با یک قایق کوچک تنها گذاشت. این پدر داغدار در مصاحبه‌ای گفته است: «موج‌های بزرگ قایق را تکان می‌دادند. من، همسر و فرزندانم را در میان بازوهایم گرفته بودم و می‌دانستم که همه ما خواهیم مرد.»
او بعد از این تعریف می‌کند که وقتی قایق کوچک مهاجران واژگون شد، در آب چه اتفاقی افتاد: «دیگر نمی‌توانستم صدای همسر و فرزندانم را بشنوم، برای همین یه سمت ساحل، به طرف جایی که چراغ‌ها در آن روشن بود شنا کردم، امیدوار بودم که آنها را در ساحل پیدا کنم، فکر کردم از ترس اینکه دوباره دستگیر شوند به بودروم برگشته باشند، برای همین به شهر رفتم و در جایی که قرار گذاشته بودیم منتظر شدم اما آنها را پیدا نکردم، وقتی به بیمارستان رفتم تازه فهمیدم که چه اتفاقی افتاده است».
جمعه، پیکر «آیلان» سه ساله، «گالیپ» (غالب) پنج ساله و مادر آنها ریحان 35 ساله به کوبانی برگردانده شد تا به خاک سپرده شود. عبدالله می‌گوید حالا دیگر دلیلی برای ترک کردن کوبانی ندارد.
در روزهای گذشته کمتر روزنامه و رسانه و شبکه خبری بوده است که نسبت به این موضوع واکنش نشان نداده باشد؛ بخصوص در اروپا، کارتونیست‌ها با مذاق‌های تلخشان ده‌ها طرح دردناک از این تصویر واقعی ساختند.
نیلوفر دمیر، عکاس خبری که ساعت شش صبح روزی که یک قایق پناه‌جویان در آب‌های بودروم واژگون شد، در ساحل این شهر بود، کسی است که باعث شده «تراژدی به گوش دنیا برسد».
او در مورد عکسی که گرفته، می‌گوید: «در آن لحظه، وقتی جسم بی‌جان کودکی را که آب به ساحل آورده بود، دیدم، خشکم زد. او آنجا افتاده بود، با پیرهن قرمز و شلوارک آبی تیره، در حالی که صورت بی‌جانش روی شن‌های ساحل بود، تنها کاری که می‌توانستم در آن لحظه بکنم این بود که بگذارم داستان او شنیده شود. من هیچ انتخاب دیگری نداشتم جز اینکه وظیفه حرفه‌ای‌ام را انجام بدهم. کودک دیگر 100 متر آن‌طرف‌تر از برادرش افتاده بود، جلیقه نجات نداشت، هیچ‌چیز نبود که به آنها کمک کند تا روی آب بمانند».
نیلوفر که در 15 سال گذشته روی موضوع مهاجرت‌های غیرقانونی کار کرده است، در توصیف احساسش در لحظه گرفتن این عکس‌ها به سی.ان.ان ترک گفته است: «چیزی که حس می‌کردم، درد و تاسف بود. من عکس‌های زیادی گرفته‌ام، تا به حال شاهد مهاجرت‌های غیرقانونی زیادی بوده‌ام، شاهد مرگ و تراژدی آنها، فکر نمی‌کردم که این عکس‌ها چنین بازتاب گسترده‌ای پیدا کند. اما حالا امیدوار هستم که این شرایط تغییر کند.»
در روزهای گذشته سیاست‌مداران اروپایی از طرف رسانه‌ها و مردمشان مورد انتقادهای زیادی قرار گرفته‌اند و از آنها خواسته شده است برنامه روشنی درمورد چگونگی کمک به پناه‌جویان اعلام کنند، برخی دولت‌ها از جمله آلمان، فرانسه و بریتانیا در تلاش هستند که سیستمی قابل قبول برای پذیرش پناه‌جویان را به کار بگیرند.
دیروز، یک ناشناس، در یک آگهی کوچک در روزنامه‌ای استرالیایی، برای آیلان نوشت: «آیلان، تو سزاوار این نبودی که در سردی آب و در سرمای حاکم بر انسانیت غرق بشوی. تو مهاجر نبودی، تو پناهنده نبودی، تو تنها یک پسر کوچولوی سه ساله بودی که می‌خواست در امنیت بازی کند؛ به دور از خشونت و جنگ. در بهشت کسانی که تو را نگه داشته‌اند از ما مراقبت خواهند کرد، کسانی که تو را می‌بوسند، کسانی که همه‌چیزشان را برای امید به دست آوردن امنیت به خطر انداختند».
منبع: ایسنـا / فاطمه کریمخان
